Zowel de politie als Febelfin -Federatie Belgische Financiële sector- vragen alert te zijn bij het gebruik van bankkaarten in warenhuizen en in de bank. Steeds vaker worden mensen het slachtoffer van dieven die over de schouder meekijken naar het intikken van de persoonlijke pincode, het zogenaamde shouldersurfen. Om hun slag te slaan, hebben de dieven pincode én bankkaart nodig, dat lijkt bijna onmogelijk maar gespecialiseerde bendes maken op die manier jaarlijks honderden slachtoffers in ons land.
Modus operandi. De vingervlugge dieven gaan naast of achter hun slachtoffer staan om de geheime code te bekijken, ze stelen de bankkaart en proberen dan op zo kort mogelijke tijd zoveel mogelijk geld af te halen, iets wat niet altijd lukt en soms zijn er meerdere pogingen nodig voor een geslaagde diefstal. De buit bedraagt soms enkele honderden maar soms ook enkele duizenden euro’s.
1. Shouldersurfing in selfbanks - Afleiding, door -zogenaamde- technische problemen. Een klant wil de selfbank verlaten wanneer een onbekende hem terugroept met een smoes, omdat er nog een boodschap op het scherm verschijnt of om een andere reden. Het slachtoffer wordt aangezet om zijn bankkaart opnieuw te gebruiken. Dat is het ogenblik dat de handige oplichters meekijken naar de persoonlijke pincode. - Afleiding, door geld op de grond. Eerst kijkt een oplichter mee over de schouder van het slachtoffer en bemachtigt de code. Daarna wordt het slachtoffer afgeleid door een tweede persoon die wijst naar -geld- briefjes op de grond. Gebruikmakend van de verwarring, haalt de dief snel de bankkaart uit de automaat. Hij gaat onmiddellijk aan de slag om de rekening van het slachtoffer te plunderen, soms op de geldautomaat ernaast. Het slachtoffer stelt intussen vast dat zijn bankkaart is verdwenen en probeert een logische verklaring te vinden. Wanneer het slachtoffer uiteindelijk denkt dat zijn kaart wellicht is ingehouden, is er plots een erg vriendelijke persoon die de kaart terug tovert. Die hulpvaardige persoon zit mee in het complot.
2. Shouldersurfing in warenhuizen. Bendes uit Oost-Europese landen verkiezen eerder de pincode te bemachtigen door het shouldersurfen in winkels, restaurants of warenhuizen. Ze bespieden hun slachtoffer, af en toe gebruikmakend van de spiegels boven de winkelkassa. Daarna volgen ze hun slachtoffer om de bankkaart te stelen. Soms gebeurt dat al op de parking, soms achtervolgen ze hun slachtoffer tot bij hen thuis. Ze vragen bijvoorbeeld de weg naar het ziekenhuis en leiden hun slachtoffer af met een groot stadsplan. Of ze bellen aan en vragen om even binnen te mogen komen voor een glas water of om naar het toilet te gaan. Ze zijn bijna altijd met 2 of 3 zodat één van hen tijdens de afleiding snel de portefeuille en de bankkaarten van het slachtoffer kan stelen.
Plaats en tijdstip van de feiten. De bendes slaan overal toe, maar vooral in en rond de grote steden. Bijna 80 procent van de feiten van shouldersurfing gebeurt in selfbanks, tijdens weekends en wanneer de loketten gesloten zijn. De overige 20 procent gebeurt in winkels, restaurants en warenhuizen, maar hun aandeel wordt steeds groter.
Profiel slachtoffers. De bendes zoeken hun slachtoffers zorgvuldig uit. ° 62 procent van de slachtoffers zijn vrouwen, ° 75 procent van de slachtoffers zijn ouder dan 55 jaar.
Profiel daders. De bendes komen uit binnen- en buitenland. Meestal werken ze in kleine groepjes, bvb. 2 mannen of 2 vrouwen samen, soms met 3, maar steeds onopvallende en vooral onschuldig lijkende mensen. 55 Procent van hen zijn tussen 15 en 25 jaar oud, de rest tussen 25 en 55 jaar. Zich bewust van de bewakingscamera’s, schermen de dieven soms hun gezicht af met een pet of een sjaal, maar vaak zijn ze gewoon ongemaskerd en komen ze herkenbaar in beeld.
Preventie. De banksector -Febelfin- adviseert om bij het gebruik van uw bankkaarten navolgende: - De code steeds discreet intikken -gebruik de vrije hand om het klavier af te schermen-, zowel aan de geldautomaat als tijdens betalingen in de winkel. - Zich niet laten afleiden tijdens of na het gebruik van de bankkaart en zich behoeden voor al te behulpzame personen. - Zorg voor een comfortabele afstand tussen uzelf en de andere wachtenden op het ogenblik dat u een verrichting uitvoert. - Verwittig onmiddellijk cardstop (070 344.344) in geval van verlies van een bankkaart, inslikken van een bankkaart of bij verdachte omstandigheden.
Reportage. Telefacts Crime -VTM- brengt vanavond, donderdag 27/10/11, om 22u55 een reportage over het fenomeen van shouldersurfing met getuigenissen van slachtoffers en een oproep om de daders te identificeren. Met behulp van de beelden van bewakingscamera’s worden de verschillende modus operandi getoond. Wellicht herkent iemand wel één van de vingervlugge dieven.
Gerechtelijke onderzoeken. De politie vraagt, op verzoek van de procureur des Konings, om enkele opsporingsberichten te verspreiden : 1. Dossier Merksem -12/07/11- Op dinsdag 12 juli 2011 wordt een oudere dame in de gaten gehouden in de selfbank -BNP Paribas Fortis- aan de Bredabaan in Merksem. Op weg naar huis wordt ze aangesproken door een onbekende vrouw. Die vraagt in het Frans de weg naar het ziekenhuis. Thuis stelt ze vast dat haar portefeuille is verdwenen. Wie is de vrouw die kort daarvoor bij het slachtoffer stond in de selfbank? Wie is de vrouw die gebruikmaakt van de gestolen bankkaart?
2. Dossier Oostende -06/08/11- Op zaterdag 6 augustus 2011 wordt een dame afgeleid in de selfbank -DEXIA- aan de Torhoutsesteenweg in Oostende. Er ligt geld naast haar op de grond. Terwijl ze dit opraapt, steelt een andere man haar bankkaart uit de automaat. Wie zijn deze 2 mannen en waar wonen of logeren ze?
3. Dossier Meerbeek -12/08/11- Op vrijdag 12 augustus 2011 doet een man uit Kortenberg boodschappen in het warenhuis Delhaize aan de Sint-Antoniusstraat in Meerbeek. Een verdachte man kijkt over de schouder mee wanneer de klant zijn inkopen betaalt met een bankkaart. Op de parking wordt het slachtoffer plots omarmd door een onbekende man. Zijn bankkaart wordt gestolen en in Bertem wordt geld van zijn rekening gehaald. Wie kent het koppel dat kort daarvoor de man in de gaten hield in het warenhuis?
4. Dossier Ukkel -21/05/11- Een vrouw haalt op zaterdag 21 mei 2011 geld af in de ING selfbank aan de De Frélaan in Ukkel. Ze wordt teruggeroepen door een onbekende vrouw. Die kijkt toe bij het intikken van de geheime code en steelt de bankkaart. Op de automaat ernaast plundert ze de rekening. Een onbekende man, handlanger, komt even later binnen en krijgt de gestolen bankkaart in handen. Hij geeft de kaart terug aan het slachtoffer. Wie kent dit koppel en weet waar ze wonen? Tips worden ingewacht op de gratis tiplijn 0800 30300 of via
